نوشته ها و علائم اختصاری روی پیچ و مهره چه معنایی دارند؟

علائم اختصاری روی پیچ و مهره

در طراحی و تولید پیچ ها فاکتورهای متعددی نقش دارند که در نهایت بر استحکام و مقاومت آنها و ابعاد و کاربرد هر یک تاثیر می گذارد. این ویژگی ها اغلب به صورت علائم اختصاری روی پیچ و مهره نمایش داده می شود تا انتخاب آنها آسان تر شود. علائم روی پیچ در استانداردهای مختلف با هم فرق دارد اما در حالت کلی شامل سایز (قطر، طول، نوع و تعداد رزوه)، جنس، استحکام کششی و تنشی است. با کدخوانی پیچ و مهره می توانید علائم به این اطلاعات در آنها دست پیدا می کنید.

مفهوم علائم روی پیچ

از مهم ترین علایم روی پیچ می توان به موارد زیر اشاره کرد:

گرید پیچ در استاندارد آمریکایی SAE

یکی از مهم ترین علائم روی پیچ می توان به گرید یا کلاس آنها اشاره کرد. گرید نشان دهنده جنس و نوع متریال به کار رفته در پیچ است که تاثیر مستقیم بر میزان استحکام و مقاومت آنها خواهد داشت. در استانداردهای مختلف گرید به شیوه های متفاوتی نمایش داده می شود.
در استاندارد SAE گریدها شامل یک عدد روی پیچ هستند. معنی این اعداد عبارتند از:

• گرید 2: این گرید ضعیف‌ترین گرید فولادی است و برای کاربردهایی که نیاز به استحکام زیادی ندارند، مانند بستن قطعات چوبی یا پلاستیکی استفاده می‌شود. اغلب پیچ و مهره های خانگی در این گرید قرار دارند.
• گرید 5: در این گرید از فولاد کربن استفاده شده و به دلیل حرارت دهی در روند تولید در نهایت به استحکام مطلوبی دست پیدا می کنند. یکی از مصارف این پیچ ها استفاده در خودروسازی است.
• گرید 8: در این پیچ ها از فولاد آلیاژی استفاده شده و استحکام بالایی دارند.
• گرید 10: فولاد کربن به کار رفته در این پیچ ها بعد از حرارت دهی های متعدد به استحکام بالایی دست پیدا می کند. به طوریکه تا 10000 پاسکال فشار را تحمل می کنند.

گرید یا کلاس پیچ در استاندارد متریک

پیچ هایی که با استاندارد متریک کلاس بندی می شوند، روی آنها یک عدد اعشاری وجود دارد. قسمت صحیح این عدد در 100 ضرب شده و مقدار استحکام تنشی در واحد پاسکال بدست می آید. قسمت اعشار نشان دهنده نسبت بار فشاری و بار خمشی است. از جمله گریدهای متریک پیچ می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گرید 8.8: این پیچ ها از فولاد کربن متوسط تولید شده و در برابر نوسان شدید دمایی مقاومت مطلوبی ندارد.
• گرید 10.9: در این پیچ ها آلیاژ فولاد کربن متوسط، فولاد بور کم کربن و فولاد کربن متوسط به کار می رود.
• گرید 12.9: یکی از مقاوم ترین پیچ های تولید شده با فولاد آلیاژی بوده و در صنایع سنگین استفاده می شود.
• گرید A-2: این گرید متعلق به پیچ های تولید شده با فولاد ضد زنگ یا استیل است. در این پیچ ها از استنلس استیل 304 استفاده می شود.
• گرید A-4: استنلس استیل به کار رفته در این پیچ ها 316 است و مقاومت بالایی دارند.

جدول علائم روی پیچ

علامت روی پیچ	مشخصات	نوع اتصال	جنس	حدود ابعاد به اینچ	مشخصات مکانیکی
					بار گواه psi	تنش تسلیم حداقل psi	حداقل تنسایل psi
	SAE J429 Grade 1	انواع پیچ و استاد بولت	فولاد با کربن کم یا متوسط	1/4 – 1 1/2	33000	36000	60000
	ASTM A307 Grades A , B		فولاد کم کربن	1/4 – 4	–	–
	SAE J429 Grade4		فولاد با کربن کم یا متوسط	1/4 – 3/4 3/4 – 1 1/2	55000 33000	57000 36000	74000 60000
	SAE J429 Grade 4	استادبولت	فولاد با کربن متوسط و عملیات سرد کاری	1/4 – 1 1/2	–	100000	115000
	ASTM A193 Grade B5	انواع پیچ و استاد بولت برای کار در دمای بالا	AISI 501	1/4 – 4	–	80000	110000
	ASTM A193 Grade B6		AISI410	1/4 – 4	–	85000	110000
	ASTM A193 B7		AISI 4140, 4142, or 4145	1/4 – 2 1/2 2 1/1 – 4 4 – 7	– – –	105000 95000 75000	125000 115000 100000
	ASTM A193 B16		آلیاژ فولاد کروم-وانادیوم-مولیبدنیوم	1/4 – 2 1/2 2 1/1 – 4 4 – 7	– – –	105000 95000 75000	125000 115000 100000
	ASTM A193 B8		AISI304 استنلس استیل	بزرگتر از 1/4	–	30000	75000
	ASTM A193 Grade B8C		AISI 347
	ASTM A193 Grade B8M		AISI 316 استنلس استیل
	ASTM A193 Grade B8T		AISI 321
	ASTM A193 Grade B8		AISI استنلس استیل 304 با سختی کرنش
	ASTM A193 Grade B8C		AISI 347 با سختی کرنش
	ASTM A193 Grade B8M		AISI استنلس استیل 316 با سختی کرنش	1/4 – 3/4 3/4 – 1 1 – 1 1/4 1 1/4 – 1 1/2	– – – –	95000 80000 65000 50000	110000 100000 95000 90000
	ASTM A193 B8T		AISI 321 سختی کرنش	1/4 – 3/4 3/4 – 1 1 – 1 1/4 1 1/4 – 1 1/2	– – – –	100000 80000 65000 50000	125000 115000 105000 100000
	ASTM A320 Grade L7	انواع پیچ و استاد بولت برای کار در دماهای پایین	AISI 4140, 4142, 4145	1/4 – 2 1/2	–	105000	125000
	ASTM A320 Grade L7A		AISI4037
	ASTM A320 Grade L7B		AISI4137
	ASTM A320 Grade L7C		AISI8740
	ASTM A320 Grade L43		AISI 4340	1/4 – 4	–	105000	125000
	ASTM A320 Grade B8	انواع پیچ و مهره و استاد بولت جهت کار در دماهای پایین	AISI 304 استنلس استیل	بزرگتر از 1/4	–	30000	75000
	ASTM A320 Grade B8C		AISI 347
	ASTM A320 Grade B8T		AISI 321
	ASTM A320 Grade B8F		AISI 303 – 303Se
	ASTM A320 Grade B8M		AISI استنلس استیل 316
	ASTM A320 Grade B8		AISI 304 استنلس استیل	1/4 – 3/4 3/4 – 1 1 – 1 1/4 1 1/4 – 1 1/2	– – – –	100000 80000 65000 50000	100000 80000 65000 50000
	ASTM A320 Grade B8C		AISI 347
	ASTM A320 Grade B8T		AISI استنلس استیل 316
	ASTM A320 Grade B8F		AISI 321
	ASTM A320 Grade B8M		AISI 303 – 303Se
	SAE J429 Grade 5	انواع پیچ شش گوش و استاد بولت	قولاد با کربن متوسط با عملیات حرارتی سرمایش و گرمایش	1/1 – 1 1 – 1 1/2	85000 74000	92000 81000	120000 105000
	ASTM A449			1/4 – 1 1 – 1 1/2 1 1/2 – 3	85000 74000 55000	92000 81000 58000	120000 105000 90000
	SAE J429 Grade 5.2	انواع پیچ و	فولاد کم کربن مارتنیزیت با عملیات سرمایش و گرمایش	1/4 – 1	85000	92000	120000
	ASTM A325 نوع 1	پیچ های سوله و سازه با استحکام بالا	فولاد با کربن متوسط با عملیات سرمایش و گرمایش	1/2 – 1 1 1/8 – 1 1/2	85000 74000	92000 81000	120000 105000
	ASTM A325 نوع2		فولاد کم کربن ماتنیزیت با عملیات سرمایش و گرمایش	1/2 – 1	85000	92000	120000
	ASTM A325 نوع 3		فولاد با مقاومت در برابر خوردگی محیطی	1/2 – 1 1 1/8 – 1 1/2	85000 74000	92000 81000	120000 105000
	ASTM A354 Grade BB	پیچ شش گوش و استاد بولت	آلیاژ فولاد با عملیات سرمایش و گرمایش	1/4 – 2 1/2 2 3/4 – 4	80000 75000	83000 78000	105000 100000
	ASTM A354 Grade BC			1/4 – 2 1/2 2 3/4 – 4	105000 95000	109000 99000	125000 115000
	ASTM J429 Grade 7	انواع پیچ	آلیاژ فولاد کربن مت.وسط با عملیات سرمایش و گرمایش	1/4 – 1 1/2	105000	115000	133000
	SAE J429 Grade 8	انواع پیچ و استاد بولت	آلیاژ فولاد با سرمایش و گرمایش	1/4 – 1 1/2	120000	130000	150000
	ASTM A354 Grade BD
	ASTM A490	پیچ های شش گوش سوله و سازه با استحکام بسیار بالا	آلیاژ فولاد با عملیات سرمایش و گرمایش	1/2 – 1 1/2	120000	130000	150000 min 170000 Max
	ISO R898 Class 8.8	پیچ و استاد بولت	فولاد با کربن متوسط با عملیات سرمایش و گرمایش	همه سایز ها تا 1 1/2	85000	92000	120000
	ISO R898 Class 10.9	پیچ و استاد بولت	آلیاژ فولاد با سرمایش و گرمایش	تمام سایز ها تا 1 1/2	120000	130000	150000

علائم روی مهره های شش گوش

علامت روی مهره	استاندارد مهره	جنس مهره	حدود ابعاد	بار گواه ksi	سختی راکول		رجوع به بند
					حداقل	حداکثر
	ASTM A563 Grade O	فولاد	1/4 – 1 1/2	69	B55	C32	3 , 4
	ASTM A563 Grade A			69	B55	C32
	ASTM A563 Grade B		1/4 – 1 1 – 1 1/2	120	B69	C32
				105
	ASTM A563 Grade C	فولاد گاهی با عملیات سرمایشی و گرمایشی	1/4 – 4	144	B78	C38	5
	ASTM A563 Grade C3	فولاد با مقاومت در برابر خوردگی گاهی با عملیات سرمایشی و گرمایشی	1/4 – 4	144	B78	C38	5 , 9
	ASTM A563 Grade D	فولاد گاهی با عملیات سرمایشی و گرمایشی	1/4 – 4	150	B84	C38	6
	ASTM A563 Grade DH	فولاد گاهی با عملیات سرمایشی و گرمایشی	1/4 – 4	175	C24	C38	6
	ASTM A563 Grade DH3	فولاد با مقاومت در برابر خوردگی گاهی با عملیات سرمایشی و گرمایشی	1/4 – 4	175	C24	C38	5 , 9
	ASTM A194 Grade 1	فولاد	1/4 – 4	130	B70	–	7
	ASTM A194 Grade 2	فولاد با کربن متوسط	1/4 – 4	150	159	352	7 , 8
	ASTM A194 Grade 2H	فولاد با کربن متوسط همراه با سرمایش و گرمایش	1/4 – 4	175	C24	C38	7
	ASTM A194 Grade 2HM	فولاد با کربن متوسط همراه با سرمایش و گرمایش	1/4 – 4	150	159	237	7 , 8
	ASTM A194 Grade 4	فولاد با کربن متوسط همراه با سرمایش و گرمایش	1/4 – 4	175	C24	C38	7
	ASTM A194 Grade 7	فولاد با کربن متوسط همراه با سرمایش و گرمایش	1/4 – 4	175	C24	C38	7
	ASTM A194 Grade 7M	فولاد با کربن متوسط همراه با سرمایش و گرمایش	1/4 – 4	150	159	237	7
	ASTM A194 Grade 8	استنلس استیل 304	1/4 – 4	80	126	300	10
	ASTM A194 Grade 8M	استنلس استیل 316	1/4 – 4	80	126	300	10

 

نحوه نمایش گرید روی پیچ

نمایش گرید پیچ در استاندارد SAE روی آن به دو صورت است:

• نمایش گرید با عدد: اعداد 2، 5، 8، 10، 12 و 14 رایج ترین گریدها بوده و روی پیچ حک می شوند.
• نمایش گرید با خطوط روی پیچ و مهره: روی برخی از پیچ ها گرید با خطوط نمایش داده می شود. گرید پیچ دو عدد بیشتر از تعداد خطوط روی آن است. به عنوان مثال، اگر روی پیچ خط شعاعی وجود ندارد، یعنی کلاس آن 2 است. گرید 5 با 3 خط شعاعی نمایش داده می شود. در تصویر زیر می توانید نحوه نمایش گرید را با خطوط شعاعی و اعداد مشاهده کنید.

چگونه سایز پیچ را پیدا کنیم؟

یکی از مهم ترین کارها در کدخوانی پیچ، محاسبه سایز و تشخیص دادن ابعاد آن است. سایز در پیچ شامل قطر، تعداد رزوه در اینچ یا میلی متر و طول است. سایز پیچ ها به صورت عبارت نمایش داده می شود. دو روش رایج برای خواندن اعداد روی پیچ وجود دارد:

کدخوانی پیچ در سیستم متریک

در سیستم متریک، اعداد روی پیچ به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• قطر: اولین عدد نشان‌دهنده قطر خارجی پیچ بر حسب میلی‌متر است. به عنوان مثال، در پیچ M10، عدد 10 نشان‌دهنده قطر 10 میلی‌متری پیچ است.

• گام رزوه: دومین عدد نشان‌دهنده فاصله بین دو رزوه بر حسب میلی‌متر است. به عنوان مثال، در پیچ M10 x 1.5، عدد 1.5 نشان‌دهنده فاصله 1.5 میلی‌متری بین دو رزوه است.

• طول پیچ: عدد آخر نشان دهنده طول پیچ بر حسب میلی متر است.

نکته: گاهی اوقات فقط عدد اول (قطر) روی پیچ حک می‌شود. در این صورت، گام رزوه استاندارد برای آن نوع پیچ در نظر گرفته می‌شود.
مثال: فرض کنید روی یک پیچ اعداد M8 x 1.25 x 10 حک شده باشد. در این صورت قطر 8 میلی‌متر و گام رزوه 1.25 میلی‌متر و طول آن 10 میلی متر است.

کدخوانی پیچ در سیستم اینچی

در سیستم اینچی، اعداد روی پیچ به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• قطر: اولین عدد نشان‌دهنده قطر خارجی پیچ بر حسب اینچ است. به عنوان مثال، در پیچ 1/4-20، عدد 1/4 نشان‌دهنده قطر 1/4 اینچی پیچ است.

• تعداد رزوه در هر اینچ: دومین عدد نشان‌دهنده تعداد رزوه در هر اینچ است. به عنوان مثال، در پیچ 1/4-20، عدد 20 نشان‌دهنده 20 رزوه در هر اینچ است.

مثال: فرض کنید روی یک پیچ اعداد 1-1.4 20U.C x 3 حک شده باشد. به معنای قطر 1-1.4 اینچ، 20 رزوه درشت در هر اینچ و طول پیچ 3 اینچ است.

لازم به ذکر است، در نمایش نوع رزوه ها از دو حروف اختصاری U.C (Unified Coarse) و F.C (Fine Thread) استفاده می شود.

عدد روی پیچ نشانه چیست؟

همان طور که اشاره شد، یکی از مهم ترین علائم روی پیچ، اعداد هستند. این اعداد می توانند نشان دهنده گرید یا کلاس و سایز آن باشند. گرید به صورت عدد صحیح یا اعشاری نمایش داده شده و اعداد ترکیبی شبیه به عبارت نشان دهنده سایز هستند. در سیستم متریک عبارت نشان دهنده سایز پیچ با حرف M نمایش داده شده و در سیستم اینچی بدون حرف است.
از دیگر اعداد روی پیچ، استاندارد آن است که ترکیبی از حروف و اعداد می باشد. از رایج ترین استانداردها می توان به DIN اشاره کرد و متعلق به موسسه استانداردسازی آلمان است. به عنوان مثال، DIN 933 یکی از استانداردهای طراحی و ساخت پیچ است.

جمع بندی

علاوه بر اطلاعاتی که در کاتالوگ پیچ و مهره ها ارائه می شود، روی سر یا قسمت گل پیچ نیز اعداد و حروف و نشانه هایی حک می شود. این اعداد نشان دهنده گرید، سایز، نوع و اندازه رزوه و استاندارد طراحی هستند. در این مطلب نحوه کدخوانی پیچ،محاسبه سایز پیچ با استفاده از اعداد و نشانه ها و علایم روی پیچ به طور کامل بررسی شد. در صورت وجود ابهام در نحوه محاسبه سایز و کدخوانی پیچ می توانید در قسمت نظرات با ما اشتراک بگذارید. کارشناسان نوین صنعت پارس در کوتاه ترین زمان به سوالات شما پاسخ خواهند داد.

سوالات متداول

پیچ m10 یعنی چه؟

پیچ M10 به پیچی اشاره دارد که قطر بیرونی آن ۱۰ میلی ‌متر است. حرف M نشان ‌دهنده این است که استاندارد ابعادی آن متریک است.

پیچ m8 یعنی چه؟

این پیچ در استاندارد ابعادی متریک است و قطر بیرونی آن 8 میلی متر می باشد.

عدد 8.8 روی پیچ به چه معناست؟

عدد 8.8 روی پیچ، یک کدگذاری برای کلاس مقاومت آن است و نشان‌ دهنده استحکام پیچ است. این عدد به این معنی است که حداقل تنسایل پیچ ۸۰۰ مگاپاسکال و حداقل تنش تسلیم آن ۶۴۰ مگاپاسکال است.