گل پیچ و مهره یکی از فاکتورهای مهم در دسته بندی این اتصالات است که براساس نوع کاربرد نحوه استفاده از آنها انتخاب می شود. با توجه به گل پیچ یا سر پیچ از ابزارهای مختلفی از جمله آچار فرانسه، آچار آلن و آچارهای معمولی و غیره برای باز و بسته شدن آنها می توان استفاده کرد. علاوه تفاوت در ظاهر انواع گل پیچ و مهره، از نظر جنس نیز با هم فرق دارند که بر نوع کاربردشان اثر می گذارد. نوین صنعت پارس؛ تولیدکننده پیچ و مهره در ادامه اطلاعات کاملی درباره انواع گل پیچ و مهره پلاستیکی و فلزی در مدل های مختلف ارائه می دهد.
گل پیچ و مهره چیست؟
در حالت کلی ساختار پیچ از بدنه و قسمت برجسته ابتدایی تشکیل می شود. رزوه در قسمت بدنه پیچ که در اغلب مواقع استوانه ای است اجرا می شود. قسمت ابتدایی پیچ برای باز و بسته کردن آن کاربرد داشته و به آن اصطلاحا گل پیچ یا سر پیچ گفته می شود. برجستگی ابتدای پیچ نقش مهمی در جلوگیری از حرکت اتصالات و شل شدن آنها داشته و به همین دلیل از نظر طراحی و مقاومت باید کاملا استاندارد باشد.
انواع گل پیچ و مهره از نظر جنس
یکی از تفاوت های اصلی در انواع گل پیچ و مهره، جنس و متریال به کار رفته در آنها است. جنس گل پیچ می تواند مقاومت آنها را در برابر برخورد با ضربه، تماس با مواد شیمیایی خورنده و نم و رطوبت و محکم شدن پیچ در سطح مورد نظر تحت تاثیر قرار دهد. در حالت کلی از نظر جنس می توان سرپیچ ها را در گروه های زیر دسته بندی کرد:
گل پیچ پلاستیکی
این نوع از گل پیچ ها از پلاستیک فشرده تولید شده و به همین دلیل در برابر برخورد ضربه و فشار بالا نمی تواند مقاومت زیادی داشته باشد. از مهم ترین ویژگی های گل پیچ های پلاستیکی می توان به مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی اشاره کرد. علاوه براین، قیمت ارزان تری نسبت به نوع فلزی داشته و وزن آنها نیز سبک است.
با توجه به مقاومت پایین سر پیچ های پلاستیکی، برای باز و بسته شدن آنها نباید فشار زیادی وارد شود. علاوه براین، در پروژه های بزرگ صنعتی که فشار زیاد به قطعات وارد می شود، پیچ های دارای گل پلاستیکی کاربرد کمی دارند.
گل پیچ فلزی
از مقاوم ترین انواع گل پیچ و مهره می توان به نوع فلزی آنها اشاره کرد. گل پیچ های فلزی از متریال فولادی و استیل و آهنی تولید شده و برخی از آنها دارای روکش گالوانیزه گرم و سرد هستند. متریال فلزی باعث بالا رفتن مقاومت و استحکام سر پیچ شده و به همین دلیل طول عمر بالاتری دارند.
اگر سر پیچ فلزی ضد زنگ نباشد، به مرور دچار خوردگی شده و در زمان باز و بسته شدن ترک و شکستگی روی آنها ایجاد می شود.
گل پیچ برنجی
گروه دیگری از انواع گل پیچ و مهره با متریال برنج تولید می شود. پیچ و مهره های دارای سر برنجی نسبت به پلاستیکی مقاومت بالاتری داشته و از نظر استقامت نیز در سطح مطلوبی قرار دارند. این نوع گل پیچ در برابر خوردگی مقاومت مطلوبی داشته و جلوه ظاهری زیبایی دارند. به همین دلیل در دکوراسیون داخلی و محصولاتی که زیبایی ظاهری در آنها اهمیت دارد، استفاده می شوند.
انواع گل پیچ و مهره از نظر شکل
اصلی ترین تفاوت در انواع سر پیچ و مهره، شکل ظاهری و ساختار کلی آنها است. بر اساس این فاکتور می توان گل پیچ ها را در گروه های زیر دسته بندی کرد:
گل پیچ شش گوش
از رایج ترین انواع سر پیچ می توان به مدل های شش گوش اشاره کرد که استقامت بالایی دارند. ساختار شش ضلعی سر پیچ باعث می شود تا با آچار معمولی و آچار فرانسه بتوان آنها را براحتی باز و بسته کرد. با توجه به اینکه سر این پیچ ها شش ضلع دارد، در نتیجه نیاز به نیروی کمتری برای محکم شدن داشته و بعد از اتصال، به سختی می توان آنها را باز کرد.
به نقل از سایت shop4fasteners
پیچ های سر شش گوش پیچ های نیمه رزوه ای با سر شش وجهی شش ضلعی هستند که می توانند آچار شوند.
گل پیچ مربعی یا چهارگوش
از دیگر انواع گل پیچ می توان به نوع مربعی یا چهارگوش اشاره کرد. سر این پیچ ها مربعی بوده و برای باز و بسته شدن مانند نوع شش گوش می توان از آچارهای معمولی و فرانسه استفاده کرد. به دلیل استحکام و استقامت بالا، پیچ و مهره های دارای سر مربعی بیشتر در ساختمان سازی و محکم کردن اتصالات در سازه های بزرگ استفاده می شوند. لازم به ذکر است، علائم روی پیچ بر روی گل پیچ درج می شود.
گل پیچ کله قارچی آلنی
سر پیچ های آلنی به صورت حفره هستند و برای باز و بسته شدن به آچار آلن احتیاج دارند. نوع خاصی از این سر پیچ ها دارای ساختار گنبدی و کله قارچی بوده و قسمت مرکزی آنها مانند حفره فرو است. برای باز و بسته شدن پیچ آلن، آچار آلن باید داخل حفره قرار گیرد. به دلیل قارچی شکل بودن، این نوع سر پیچ برجسته است و در سطح فرو نمی رود.
گل پیچ خزینه آلنی
سرپیچ تخت آلن یا خزینه ای یکی دیگر از انواع گل پیچ و مهره است که بعد از بستن پیچ کاملا در سطح فرو می رود. در نتیجه سر پیچ هیچ برجستگی نداشته و ضربه و فشار به آن آسیب وارد نمی کند. مانند سایر سر پیچ های آلنی برای باز و بسته شدن آنها باید از آچار آلن استفاده کرد.
گل پیچ بدون سر آلن
در پیچ های مغزی سرپیچ اجرا نمی شود و داخل بدنه پیچ سوراخ ایجاد می شود. این سوراخ برای باز و بسته شدن پیچ با آچار آلن کاربرد داشته و هیچ نشانی از آن روی سطح مشاهده نمی شود.
گل پیچ اتاقی
گل پیچ اتاقی از دو بخش قارچی شکل و مربع زیرین آن تشکیل شده است. قسمت قارچی سر پیچ باعث جلوگیری از باز و شل شدن پیچ در اثر ارتعاش می شود. قسمت مربعی که زیر قارچ پیچ اتاقی قرار گرفته نیز اتصال را محکم کرده و باز و بسته شدن اتصالات با آچار فرانسه را آسان می کند.
گل پیچ تی
برای محکم شدن اتصالات در داربست های فلزی، از نوع خاصی از پیچ ها استفاده می شود که سر آنها شبیه به T است. گل پیچ تی اتصال را بسیار محکم می کند، اما براحتی می توان آنها را با آچار باز و بسته کرد. به این نوع از پیچ ها اصطلاحا تی بولت و داربستی نیز گفته می شود.
گل پیچ سرپهن
همان طور که از نام این گروه از انواع گل پیچ و مهره مشخص است، سر آنها پهن تر از حالت طبیعی است. در قسمت مرکزی این نوع گل پیچ یک خط ساده یا حفره های دو وجه و چهار وجهی اجرا می شود. به همین دلیل برای باز و بسته کردن آنها می توان از چهارسو، دو سو و پیچ گوشتی های معمولی استفاده کرد.
گل پیچ ستاره ای
پیچ ستاره ای خارجی دارای سر شبیه به شش گوش برجسته است که نیروی گشتاور پیچ زیادی را منتقل می کند. برای باز و بسته کردن پیچ های دارای سر شش گوش خارجی برجسته، به آچارهای مخصوص ستاره ای نیاز است. این گل پیچ ها براساس استانداردهای DIN 34800 و DIN 34801 تولید می شوند.
گل پیچ چشمی
سرپیچ چشمی به صورت حلقه ای اجرا شده و دارای انواع مختلفی است. ساختار حلقه ای گل پیچ شرایط را برای آویز کردن و کشیدن اشیای سنگین فراهم می کند. برخی از این گل پیچ ها شبیه به حلقه ساده بوده و گروه دیگر ضخامت بالاتری داشته و از نظر استقامت در سطح بالاتری قرار دارند.
گل پیچ بدون سر
همان طور که از نام این سرپیچ ها مشخص است، هیچ قسمت تخت یا برجسته ای ندارد. بدنه پیچ به صورت حفره توخالی بوده و برای فرو رفتن در سطح با ابزارهایی از قبیل آچار آلن می توان این کار را انجام داد.
گل پیچ واشردار
برای اتصالاتی که نیاز به آب بندی و محکم کردن با قدرت بالا وجود دارد، از پیچ هایی استفاده می شود که زیر سر آنها واشر پلاستیکی نصب می شود. قطعه پلاستیکی واشر زیر گل پیچ به شدت در بالا بردن استحکام آنها نقش داشته و از ورود نم و رطوبت و گرد و غبار به سطحی که پیچ در آن فرو رفته موثر عمل می کند.
سخن آخر
در طراحی و تولید پیچ و مهره نوع گل یا سر این اتصالات اهمیت زیادی دارد. چون می تواند بر میزان مقاومت آنها در برابر ضربه و تماس با مواد خورنده و در نتیجه طول عمر پیچ و مهره ها تاثیر بگذارد. نوین صنعت پارس در طراحی و اجرای انواع گل پیچ تمام استانداردهای روز دنیا را رعایت کرده و بعد از تست های متعدد و اطمینان از مقاومت بالا، محصولات خود را عرضه می کند.